Próchnica zębów jest chorobą, z którą zmagają się zarówno dorośli, jak i dzieci. Rozwija się przy braku dbałości o higienę jamy ustnej oraz na skutek spożywania pokarmów głównie zawierających dużą ilość cukrów. Przy stwierdzeniu pierwszych nawet niewielkich plam próchnicowych konieczna jest wizyta u specjalisty. Choroba nieleczona powoduje ubytki w szkliwie, a w zaawansowanym stadium wymaga inwazyjnego leczenia. W skrajnych przypadkach stomatolog musi ząb usunąć.
Rozwój próchnicy zębów – jak powstaje próchnica?
Próchnica jest chorobą zakaźną. Substancje zawarte w ślinie po myciu zębów tworzą na szkliwie tzw. błonkę nabytą. Po pewnym czasie zaczynają bytować na niej bakterie próchnicotwórcze. Są to głównie Lactobacillus i Streptococcus mutans, które metabolizują cukry zawarte w spożywanych produktach przetwarzając je w kwasy. Szkliwo zostaje osłabione poprzez demineralizację twardych tkanek. Pojawiają się na nim zmiany w postaci plamek, a następnie ubytki. Brak leczenia powoduje rozwój próchnicy. Zakażeniu ulega tkanka miękka, a następnie występuje stan zapalny miazgi. Infekcja może przenosić się na cały organizm, a uszkodzony ząb często zostaje poddany ekstrakcji.
Typy i etapy próchnicy zębów
Próchnica może mieć formę ostrą, przewlekłą oraz zatrzymaną. Do rodzajów choroby zalicza się: próchnicę wtórną, nietypową, ukrytą, kwitnącą, butelkową, okrężną oraz korzenia.
W początkowej fazie choroba atakuje szkliwo, które na skutek demineralizacji staje się porowate i pokryte kredowobiałymi, małymi plamkami. W kolejnym etapie zaczynają się one powiększać, przybierając kolor brązowy lub czarny. Pojawiają się bóle. Następnie próchnica przenika do zębiny powodując jej rozpad i wywołując ubytki. Dolegliwości bólowe są teraz nieregularne. Gdy bakterie spowodują stan zapalny miazgi, wtedy ból zęba jest długotrwały. W tym przypadku stomatolog stosuje leczenie kanałowe. Przeszywający ból oznacza, że próchnica dotarła do wierzchołka korzenia wywołując ropień okołowierzchołkowy. W takiej sytuacji ząb należy usunąć. Infekcja może przenosić się na cały organizm.
Zapobieganie próchnicy zębów
Już małe dzieci należy uczyć dbać o zęby. Dzięki temu unikną dyskomfortu i bólu związanego z rozwojem próchnicy. Nie będzie też powikłań, które mogą negatywnie wpłynąć na zdrowie całego ciała. Zapobieganie próchnicy powinno się zacząć od codziennych nawyków. Ważna jest kwestia właściwej i regularnej higieny jamy ustnej. Liczy się również to co spożywamy, ponieważ witaminy i minerały dostarczane do organizmu wraz z pokarmem umacniają strukturę szkliwa oraz dziąseł.
Rola odpowiedniej diety w leczeniu próchnicy
Prawidłowa dieta może skutecznie zapobiegać wystąpieniu próchnicy. Warto jeść pokarmy nabiałowe, które dostarczają niezbędnych składników mineralnych, a zwłaszcza wapnia, będącego podstawowym budulcem kości i zębów. Dobrze jest zatem spożywać jogurty, sery oraz mleko. Produkty te, a także warzywa i owoce zwiększają produkcję śliny, która oczyszcza kieszonki dziąsłowe z resztek pokarmowych.
Należy pamiętać, żeby unikać lub przynajmniej zdecydowanie ograniczyć spożywanie produktów zawierających duże ilości cukru, który jest pożywką dla bakterii próchnicowych. Wszelkie przekąski takie jak chipsy, mające w swoim składzie skrobię, także wpływają destrukcyjnie na szkliwo, ponieważ oblepiają zęby, co sprzyja powstawaniu płytki nazębnej.
Domowe sposoby na próchnicę
Należy zdać sobie sprawę z tego, że żadne domowe sposoby nie zastąpią wizyty w gabinecie stomatologicznym. Można tylko na pewien czas zminimalizować ból, jednak bez leczenia się nie obędzie. Na zmniejszenie dolegliwości domowymi sposobami stosuje się:
- płukanie jamy ustnej wywarami z rumianku i szałwii,
- wcieranie w bolące miejsce olejku goździkowego z olejem roślinnym,
- przykładanie do zęba gazika nasączonego jodyną,
- płyny do płukania zawierające chlorheksydynę,
- dentosept.
Profilaktyka i Higiena
W profilaktyce ochrony zębów istotne jest, żeby odbywać regularne wizyty u stomatologa. Takie kontrole pozwolą na wykrycie próchnicy we wczesnym jej stadium. Dzięki temu uniknie się dolegliwości i powikłań.
Warto też pamiętać o właściwej higienie jamy ustnej i poświęcić na nią kilka minut. Zęby należy szczotkować co najmniej dwa razy dziennie przy użyciu pasty z fluorem, który działa bakteriobójczo. Zaleca się raz na dobę wykonać nitkowanie. Dla odświeżenia oddechu dobrze jest płukać jamę ustną płynami.
